AV 15 juni 2021

Verslag van de secretaris van de Raad van de Orde

De secretaris van de Nederlandse Orde brengt als volgt verslag uit:

“Ik had ook dit gerechtelijk jaar 2020-2021 het voorrecht om u te dienen als secretaris van de Nederlandse Orde. Dit verschaft mij het genoegen om met u door de activiteiten van onze Orde van het afgelopen jaar te wandelen (om in corona-jargon te blijven).

Waar we het vorige gerechtelijk jaar inderdaad nog konden bogen op een half “normaal” jaar, startte het huidige gerechtelijk jaar in volle aanloop naar de derde coronagolf (voor zover u de tel nog kan bijhouden, natuurlijk).

Bij de installatie van de nieuw verkozen Raad van de Orde op 1 september 2020 was iedereen nog zeer hoopvol dat de Raad opnieuw fysiek zou kunnen vergaderen. De Orde paste de opstelling van de Braffort zaal aan om alle coronamaatregelen te respecteren. Het was dan ook een hartelijk weerzien met de herkozen leden van de Raad en een aangename kennismaking met de nieuwe leden, waaronder zich weliswaar een aantal vertrouwde gezichten bevonden. De Raad verwelkomde dit jaar zes nieuwe leden: gewezen stafhouder Patrick Dillen en Mrs. Walter Muls, Ann Louf, Aniek Bergmans, Emmanuel Verraes en Stephanie Colella. Gezien de u wellicht allen bekende passie voor fotografie van stafhouder Bart De Moor, voorzag de eerste vergadering van de Raad een uitgebreid fotomoment.

Diezelfde dag vond de eedaflegging van 118 nieuwe advocaten-stagiairs plaats in de wandelzaal van het justitiepaleis, evenzeer met inachtname van de social distancing. Deze eedaflegging kende echter ook niet-coronagerelateerde uitdagingen: kort na het begin van de plechtigheid viel de elektriciteit uit, waarna achtereenvolgens de alarminstallatie van de krantenkiosk en het algemeen alarm van het justitiepaleis afgingen. Na enig oponthoud kon de plechtigheid dan toch worden hervat, weliswaar zonder werkende geluidsinstallatie en verlichting. Een zaklamp en een zekere stemverheffing brachten soelaas en voegden ineens de nodige mystiek aan het evenement toe.

Op 1 oktober 2020 zouden nog eens 56 advocaten-stagiairs de eed afleggen, deze keer zonder technische incidenten.

Op 14 september 2020 vond de prijsuitreiking plaats in het kader van het DIApositief project van de NOAB, dat streeft naar meer diversiteit aan de balie. Mathieu Stroeykens was dit jaar de laureaat van de essaywedstrijd en mocht zijn prijs in ontvangst nemen: een studiebeurs rechten. Mathieu kan er vandaag jammer genoeg niet bij zijn, maar Mr. Sevda Karsikaya, die ook dit jaar de deelnemers aan het DIApositief programma enthousiast heeft begeleid, heeft een interview met hem afgenomen dat wij u hierna nog graag laten zien. Ik breng hierbij ook nog eens graag in herinnering dat dit lovenswaardige project een blijver is en uw financiële bijdragen dan ook ten zeerste welkom blijven.

Van 15 tot 17 oktober 2020 gingen de jaarlijkse reflectiedagen van de Raad van de Orde door in Oostende. Ook dit jaar was het gewijzigde stagereglement, op voorzet van Mr. Luc Vanaverbeke, het voorwerp van uitvoerige discussies. Mr. Emmanuel Verraes lichtte de rol, de werking en het activiteitenprogramma van de Incubator van de Balie van Brussel door. Mrs. Barbara Huylebroek en Nathalie Buisseret leidden de Raad vervolgens vakkundig door een discussie over de werking van het BJB en een aantal voorstellen tot wijziging van het BJB reglement. Tot slot werden ook de voor- en nadelen van procesfinanciering door derde partijen op verslag van Mr. Alexander Hansebout in meer detail onthuld en besproken. Traditiegetrouw was er naast de formele reflectie ook ruimte voor meer informele teambuilding. Kiting op het strand van Oostende zorgde voor een deugddoende frisse neus en ook een vleugje cultuur was verzekerd met een bezoek aan het nieuwe Ensormuseum.

Dit bleek allemaal zeer welkom, nu de Raad kort na de reflectiedagen opnieuw moest overschakelen op tweewekelijkse online vergaderingen. Ook de maandelijkse gemeenschappelijke vergaderingen met de afgevaardigden van de OVB werden noodgedwongen virtueel voortgezet.

De representaties en de formele contacten met de overige Belgische en buitenlandse balies bleef dit jaar om evidente redenen uiterst beperkt.

Met spijt in het hart moesten ook de jaarlijkse openingsactiviteiten van onze Orde op het corona-altaar worden geofferd. Met dank aan het Vlaams Pleitgenootschap kon dan toch nog een “openingszitting” (what’s in a name?) plaatvinden, waarop Mr. Michaël Merrigan een openingsrede “de advocaat in het democratisch verzet: over recht en verantwoordelijkheid” hield. Zoals gebruikelijk, voorzag de voorzitter van het VPG, Mr. Philippe Van Gaever, de openingsredenaar van repliek, waarna ook stafhouder De Moor hierop heeft gerepliceerd. Voor het traditiegetrouwe openingsbanket was geen virtueel alternatief beschikbaar. De hoop bestond om elkaar bij de start van het nieuwe gerechtelijk jaar terug persoonlijk te kunnen ontmoeten.

In diezelfde optiek beoogde de Raad van de Orde om minstens de laatste vergadering van het gerechtelijk jaar nog eens fysiek te kunnen organiseren. Ons perspectief was dat het volgende jaar alle traditionele activiteiten zich als van oudsher zouden hernemen.

Tot slot geef ik u graag nog wat cijfers en andere markante trends mee met betrekking tot de samenstelling van onze Orde.

Op 1 juni 2021 telde onze Orde 3.303 advocaten. Dat betekent nagenoeg een status quo met het totaal aantal advocaten in het vorige gerechtelijk jaar: het zijn er “slechts” 26 minder (wat grotendeels toe te schrijven is aan Brexit).

De huidige advocatenpoel van onze Orde is verder als volgt samengesteld:

• 2.279 tableau advocaten (+81)
• 653 stagiairs (-103)
• 180 advocaten op de EU-lijst (-69)
• 110 advocaten op de B-lijst (+65)

Wat drukken deze cijfers onder meer uit?

Ten eerste besteedde de Raad bijzonder veel aandacht aan de uitwassen van de Brexit. Na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie op 31 januari 2020 kwam immers de overgangsperiode ten einde op 31 december 2020. Britse Confraters die geen Europese nationaliteit en lidmaatschap van een Europese balie bezitten, konden van rechtswege niet langer deel uitmaken van de EU-lijst.

Voor 17 Britse advocaten bracht een opname op het tableau van de Nederlandse Orde eerder dit gerechtelijk jaar al soelaas. We zochten nog een oplossing voor de 133 advocaten met exclusieve Britse nationaliteit die op 31 december 2020 nog op de EU-lijst van de Nederlandse Orde stonden.

In principe kon de Orde deze advocaten enkel op de B-lijst inschrijven. Dit zou echter niet volledig de bijzondere rechten weerspiegelen die de Britse advocaten onder het Terugtrekkingsakkoord tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk gedurende twee jaar behouden (net zoals Europese advocaten in het Verenigd Koninkrijk overigens). Na lang beraad besloot de Raad een bijzondere sectie van de B-lijst in het leven te roepen, waarna 66 advocaten per 1 januari 2021 van de EU-lijst naar de B-lijst “Brexit-sectie” zijn overgestapt.

51 Britse advocaten hebben jammer genoeg om hun weglating gevraagd en nog eens 11 advocaten werden ambtshalve weggelaten van de EU-lijst per 1 januari 2021.

Dit alles verklaart dan ook de relatief grote bewegingen die het voorbije gerechtelijk jaar op de EU-lijst en de B-lijst plaatsvonden.

Ten tweede tonen de cijfers aan dat de verjonging van onze balie zich niet doorzet, aangezien het percentage stagiairs ten opzichte van het totale aantal advocaten sinds vorig jaar met ongeveer 3% (tot 19,77%) is gedaald.

Ten derde stelt onze Orde een trend vast waarbij de initiële instroom van vrouwelijke advocaten weliswaar groter is dan die van mannelijke advocaten, maar klaarblijkelijk meer vrouwen dan mannen de balie na hun stage verlaten. Van de advocaten-stagiairs zijn er dit jaar namelijk 295 mannen ten opzichte van 358 vrouwen (en dus 54,82% vrouwen in vergelijking met 53,37% vrouwen in 2019-2020). Bij de tableau advocaten zijn er, omgekeerd, 1.497 mannen en 863 vrouwen (en dus slechts 36,57% vrouwen). Die cijfers verdienen m.i. minstens verder onderzoek naar de onderliggende oorzaken.

Dankzij uw stem lijkt de Raad zelf het komende gerechtelijk jaar alvast opnieuw de nodige garanties te kunnen bieden qua diversiteit op verschillende niveaus –qua gender, leeftijd, specialisatie, kantoorstructuur en persoonlijkheid, om er maar een paar op te sommen– en dit onder de vakkundige leiding van onze opnieuw verkozen stafhouder Bart De Moor. Ik feliciteer hem en de verkozen leden van de Raad van de Orde graag met hun verkiezing en wens hen een boeiend en verrijkend nieuw gerechtelijk jaar.”